بررسی پزشکی توسط استفانی اس. گاردنر، MD در 17 ژانویه 2022
مراقب سر و موی سر خود باشید. در این مقاله شما با پنج راه پیشگیرانه از آلوده شدن به شپش سر آشنا می شوید. به راحتی می توانید با انجام اقداماتی از استرس این فکر مخرب دور بمانید. همچنین در ادامه شش ماده موثر در درمان شپش سر را توضیح می دهیم.
زمان تقریبی مطالعه این مقاله: 2 دقیقه
شپش سر
این حشره بدنام و موذی به طور کلی در تمامی ادوار تاریخی و در تمام اجتماعات و فرهنگهای مختلف از خود رد پاهایی بسیار برجسته به جای گذاشته است. در حدی که داستان ها و کتاب های بسیاری را در مورد سبک زندگی آنها می توان با هر زبانی پیدا کرد.
در بسیاری از تمدن ها این حشره با انسان همزیستی داشته است. بین انسان و شپش یک نوع سبک مسالمت آمیزی از زندگی در جریان بوده است. این واقعیت که انسان به طور طبیعی هرگز شپش نداشته است در تناقض با همزیستی انسان و شپش در قرون گذشته است.
مطالعات و شواهد حاکی از آن است که شپش سر در بین کودکان 3 تا 11 ساله بسیار رایج است. اگر شما والدین، معلم یا پرستار کودکی در این سن هستید، در صورت ابتلا این کودک به شپش احتمال اینکه شپش به خانه شما راه پیدا کند بسیار زیاد است.
حال اینکه دانستن شکل شپس سر بسیار مهم است، چرا که به راحتی این قابل تشخیص می شود. البته شناخت تخم شپش بسیار اهمیت بالاتری دارد.
مشاهده تخم شپش (نیت) بسیار سخت است. نکته قابل توجه اینکه در همان ابتدای ابتلا، درگیر شدن پوست و مو با این حشره باعث خارش نمی شود. بنابراین شروع اقدامات درمانی در ابتدای ابتلا معمولا انجام نمی پذیرد.
دور نگه داشتن این حشرات از محیط زندگی همیشه امکان پذیر نیست. اما می توانید چند قدم ساده برای کاهش خطر ابتلا به آنها بردارید.
پنج نکته در مورد پیشگیری از شپش
1. مراقب سر خود باشید
شپش ها روی بدن حرکت می کنند و نمی توانند پرواز کنند یا بپرند. آنها اغلب با تماس سر یا مو به سر یا مو فردی دیگر گسترش می یابند. این بدان معناست که معمولاً باید به فردی که شپش دارد نزدیک شده باشید تا آن را بگیرید.
2. از وسایل شخصی خود استفاده کنید
فرض کنید کلاهی برای مدل عکاسی در آتلیه هست و از دید شما یک عکس و سلفی عالی ایجاد می کند. بدانید که قبل از امتحان کردن آن باید به احتمال وجود شپش در موی فرد قبلی که کلاه را استفاده کرده فکر کنید.
اگر لوازم شخصی مانند کلاه، شانه، هودی، حوله، برس و بالش را با فردی که نمیشناسید و به شپش مبتلا شده است به اشتراک بگذارید، بدون شک شما نیز به شپش مبتلا خواهید شد. گاهی اوقات شپش پس از جدا شدن از مو و بدن روی شانه ها و برس ها پخش می شود و می تواند حدود یک یا دو روز زنده بماند.
3. هدفون و تلفن
شپش ها اغلب روی سطوح سخت مانند پلاستیک زندگی نمی کنند. اما گاهی اوقات می توانند برای مدت کوتاهی روی گوشواره ها و ابزار تماسی با گوش آویزان شوند. برای کاهش خطر ابتلا به آنها هدفون و تلفن خود را به اشتراک نگذارید.
4. کاناپه
شاید برای استراحت و کمی تجدید قوا در فضاهای عمومی و باشگاه و یا برای لذت بردن از یک فیلم یا موسیقی در سالن های نمایش و سینما و یا هنگام مراجعه به مطب دکتر خود روی مبل یا کاناپه بنشینید.
از خود بپرسید: چه کسی قبل از شما آنجا نشسته است؟ شپش یا تخم شپش (نیت) می تواند حدود 48 ساعت روی مبلمان و فرش زنده بماند. در حالیکه اگر صندلی چوبی یا پلاستیکی وجود داشته باشد بهتر است که از آنها استفاده کنید زیرا که طول عمر شپش یا نیت بر روی سطوح پلاستیکی و چوبی از چند ساعت بیشتر نمی شود.
5. لباس
آیا در طول روز یا در محیطی عمومی نگران هستید که ممکن است در اطراف فردی مبتلا به شپش بوده باشید و شپش از طریق لباس شما به شما رسیده است؟
اگر این چنین باشد باید بدانید شپش ها زمانی که به مدت 5 دقیقه یا بیشتر در معرض دمای بالاتر از 64 درجه سانتیگراد قرار گیرند می میرند. با انداختن لباس، کلاه، ژاکت، روسری، دستکش ، لباس زیر و هر نوع لباس دیگری که بر تن داشتید در ماشین لباسشویی از شیوع شپش جلوگیری کنید. از آب داغ (64 درجه سانتیگراد یا بالاتر) استفاده کنید و سپس می توانید با دمای زیاد خشک و یا حتی با اتو کردن حرارت به لباسها بدهید. شانه ها و برس های خود را نیز در شستشو دهید.
حال اینکه شما نمی توانید یک وسیله ای را بشویید؟ بهتر است آن را به مدت 2 هفته در یک کیسه پلاستیکی قرار دهید.
آیا درمان های خانگی موثر هستند و باید در چه زمانی از درمان های پزشکی استفاده کرد
ما محصولاتی را که فکر می کنیم برای خوانندگان ما از نظر کلی در فرهنگ های مختلف جهان می تواند در پیشگیری و درمان شپش سر مفید باشد، معرفی می کنیم.
ممکن است افرادی که از نظر انواع طب های سنتی صاحب نظر هستند ادعا کنند که درمان‌های خانگی مختلف می توانند شپش سر را درمان کنند. اما در واقعیت باید گفت شواهد علمی برای نشان دادن تاثیر مثبت و ثابت شده و بی‌خطر بودن این گونه درمان‌ها وجود ندارد.
دانشمندان و پزشکان با انجام تحقیقات در مورد بسیاری از این درمان ها هنوز به نتایج مثبت و کاربردی نرسیده اند. آنها بیان می کنند که درمان‌های خانگی برای شپش مؤثر نیستند و ممکن است در آنها نتوان استانداردهای ایمنی را رعایت نمود.
درمان های طبیعی
در ادامه به ذکر روش های درمانی طبیعی می پردازیم. افرادی ممکن است در نظر داشته باشند که یکی از روش های درمانی ذکر شده را اجرا نمایند. قبل از شروع درمان طبیعی، با پزشک معالج خود در مورد آن صحبت نمایید. چرا که می بایست مزایا و خطرات درمان خانگی را بسنجید
اگر چه پزشکان همواره به غیر موثر بودن اثرات درمان های خانگی برای شپش تاکید می کنند. اما موافقند که فرد می تواند اقدامات سنتی و طبیعی را برای کاهش انتشار شپش و جلوگیری از بازگشت آنها انجام دهد.
شپش می تواند در تمام بدن مخصوصا موهای ناحیه تناسلی، مژه ها، ابروها و موی سر را آلوده کند. شپش حشره کوچکی است که از خون انسان تغذیه می کند و باعث خارش شدید در پوست سر می گردد.
طول شپش بالغ می تواند ۲ تا ۳ میلی متر باشد. این حشرات تخم‌های خود را در انتهای مو، نزدیک به پوست می‌گذارند. هر چند که آنها می توانند در قسمتهای بدن که در بالا ذکر شد زندگی کنند. ولی معمولاً به موهای سر هجوم آورده و همانجا تولید مثل و زندگی می‌کنند.
چرا می گوییم شپش به سر هجوم می آورد؟
از آنجایی که شپش ها تخم می گذارند و این تخم ها به سرعت رشد کرده و پس از چند روز شپش از تخم خارج می شود. بنابراین آلوده شدن فرد به شکل هجوم و به سرعت ایجاد می شود.
همچنین نابود کردن شپش مستلزم از بین بردن حشره و تخم آنها با هم است. اگر فردی در روش درمانی منتخب خود بداند که تخم‌ها از بین نمی رود، پس از بیرون آمدن شپش های جدید از تخم باید درمان را تکرار کند.
نکته مهم در این باره زمان انجام درمان خانگی و نحوه جلوگیری از گسترش شپش می باشد. هر چه سریعتر و با دقت بیشتری انجام پذیرد نتیجه بهتری نیز حاصل می شود.
شش محصول خانگی برای درمان و برطرف کردن شپش سر
در این قسمت به محصولات خانگی که باعث درمان شپش سر می شود می پردازیم. در بین این محصولات خانگی روغن هایی نیز وجود دارد. برای آشنایی بیشتر با خواص روغن ها توصیه می شود مطلب «روغن های مفید برای درمان خشکی، شکنندگی و زیری مو» را از دست ندهید.
1. روغن انیسون
روغن انیسون ممکن است با یک لایه چسبان روی بدن شپش را بپوشاند و آن را خفه کند. یک مطالعه در سال 2018 در مورد داروهای طبیعی برای شپش در کودکان نشان داد که روغن انیسون یکی از موثرترین درمان های طبیعی است.
بسیاری معتقدند که داروهای طبیعی در درمان شپش سر موثرند. روغن انیسون یکی از روش هایی است که شپش را برای همیشه از بین می برد. افرادی که از داروهای گیاهی دیگر استفاده می‌کردند معمولاً طی چند ماه مجدداً آلودگی به شپش را در موی خود گزارش کردند.
روغن انیسون در بازار ما زیاد قابل دسترس نیست. برای خرید روغن انیسون می توان آن را در فروشگاه های مواد غذایی بهداشتی و آنلاین پیدا کرد.
2. روغن زیتون
روغن زیتون نیز فواید مشابهی با روغن انیسون دارد. این روغن به طور بالقوه شپش را خفه می کند. دیگر خاصیت آن، جلوگیری از بازگشت شپش است. روغن زیتون در همان مطالعه که سال 2018 انجام پذیرفت همچون روغن انیسون در بین موثرترین داروها درمان شپش سر قرار گرفت. افرادی که خواهان یک درمان خانگی بسیار موثر هستند باید از روغن زیتون یا روغن انیسون با هم استفاده کنند.
در انواع طب بومی و سنتی روغن زیتون فواید بسیاری برای مو و پوست دارد. یکی از این خواص، برطرف کردن شپش است. در مقالات دیگر به استفاده های درمانی دیگر این روغن اشاره می شود. ارجاع به مطلب «آموزش تهیه و مصرف انواع ماسک مو در خانه»
3. روغن نارگیل
روغن نارگیل دارای کاربرد های بسیار زیادی است. عملکرد خوب این روغن نسبت به برطرف کردن خشکی پوست و مو قابل توجه می باشد. بنابراین یک درمان رایج برای افرادی است که دارای خشکی پوست و مو هستند. همچنین این روغن در بین مصرف کنندگان از محبوبیت بسیار زیادی برخوردار است.
توصیه های درمان برای این روغن بسیار زیاد است. بنابراین در سال 2010 در کشور برزیل محققان مطالعات و آزمایشاتی را روی این روغن و اثرات درمان طبیعی آن روی شپش سر انجام دادند. آنها دریافتند که روغن نارگیل خالص یک درمان موثر است. به طوری که در عرض 4 ساعت پس از استفاده، به طور متوسط 80٪ شپش های سر مرده بودند.
در نتیجه با روغن نارگیل دو شامپوی دارویی مؤثر ساخته شد. در همان دوره یک شامپو، 97.9 درصد و دیگری 90.2 درصد شپش ها را از بین بردند. جهت آشنایی با سایر خواص و فواید روغن نارگیل توصیه می شود مطلب «آنچه باید در مورد پروتئین تراپی بدانید» را بخوانید.
4. روغن درخت چای
روغن درخت چای به دلیل خواص ضد میکروبی آن یک درمان خانگی محبوب برای بسیاری از بیماری های پوستی (قارچ ، انواع حساسیت و جوش) است.
در همان سال 2010 محققان تأثیرات ترکیب روغن درخت چای و اسطوخودوس را بر روی موی 42 نفر بررسی کردند. پس از سه جلسه درمان در فواصل یک هفته از هم، 41 نفر از بیماران مورد نظر دیگر شپش سر نداشتند. این میزان موفقیت با بسیاری از درمان های تجویزی قابل مقایسه است.
با این حال گزارشات بسیاری هم مطرح شده که استفاده روغن درخت چای به تنهایی تاثیر مناسبی در درمان شپش سر نداشته است. گاهی اوقات می تواند پوست را تحریک کرده و باعث ایجاد التهاب و یا خارش شود.
5. وازلین
وازلین با توجه به غلظت و چربی خاصی که دارد میتواند حشره را در زیر یک لایه چربی دفن کرده و باعث خفگی شپش شود. احتمال این می رود که وازلین می تواند تخم شپش ها را نیز از بین ببرد.
البته که استفاده از وازلین روی مو ممکن است چرب و کثیف باشد. ممکن است برای پاک کردن این چربی از روی مو نیاز به شستشوی مکرر باشد. با این حال استفاده از وازلین برای افرادی که شپش مقاوم به درمان دارند یا به شامپوهای مخصوص برطرف کردن شپش حساسیت دارند، ممکن است یک گزینه موثر و کاربردی باشد.
6. سس مایونز
گروهی از طرفداران سس مایونز ادعا می کنند که سس مایونز قادر است با ایجاد یک لایه چرب روی حشره باعث خفگی شپش شده و آن را از بین ببرد. گروهی دیگر می گویند سس مایونز فقط می تواند باعث سست شدن چسبندگی حشره به مو شده و راحت با شانه کردن از مو جدا گردد. در عین حال می تواند باعث کاهش خارش ایجاد شده در پوست سر توسط شپش شود.
هیچ مدرکی مبنی بر اینکه سس مایونز می تواند شپش را بکشد یا درمان کند وجود ندارد. اگرچه این درمان خانگی احتمالاً بی ضرر بوده و با انجام آن اتفاق مضری رخ نمی دهد.
درمان های دیگر
گیاه‌شناسان و حامیان درمان‌های طبیعی استدلال می‌کنند که طیف وسیعی از محصولات می توانند شپش سرو را درمان کنند. از جمله این محصولات می توان به روغن آویشن، روغن بادیان و روغن کنجد اشاره نمود. با این حال، شواهد علمی کمی برای حمایت از اثربخشی آنها وجود دارد.
آیا درمان های خانگی موثر هستند؟
تحقیقات در مورد اثربخشی داروهای خانگی برای درمان و برطرف کردن شپش سر در حال انجام است. به طور کلی، تحقیقات موجود تایید نمی کند که درمان های خانگی موثر نیستند.
نگرانی اصلی در مورد درمان های خانگی این است که ممکن است شپش را برای همیشه از بین نبرند. یک مطالعه بر روی داروهای طبیعی متعدد نشان داد که در بیشتر موارد، آلودگی به شپش در عرض 2 تا 8 هفته پس از درمان مجدد عود می کند.
