مقالات کمی در مورد تأثیر روغن های معدنی و گیاهی بر موهای انسان منتشر شده است. خاصیت فیزیکی و اصلی این گروه، به خاصیت آب گریزی روغن برمی گردد. روغن های اشباع شده و یا تک اشباع شده بهتر از روغن های غیراشباع جذب به تار مو می شوند.
همان طور که می دانید روغن ها نقش مهمی در محافظت از مو در برابر خشکی و آسیب های محیطی دارند. بعضی از روغن‌ها به بافت مو نفوذ می کنند. بنابراین میزان جذب آب در مو را کاهش داده و منجر به کاهش التهاب در مو می شوند. ارجاع به مطلب «نرم کننده چیست و کاربرد آن روی مو چگونه است»
این روغن ها شکاف بین سلول های کوتیکول را پرمی کند. همچنین از نفوذ مواد آسیب زا مانند سورفکتانت ها به داخل فولیکول مو جلوگیری می کنند. استفاده منظم روغن می تواند نرمی و شادابی ساقه را افزایش داده و به جلوگیری از شکستگی و خورد شدن مو کمک کند.
روغن های معدنی و گیاهی
گروهی از پژوهشگران در سال 2003 تحقیقاتی در خصوص خواص روغن های معدنی، روغن نارگیل و روغن آفتابگردان بر روی مو منتشر کردند. در این میان روغن نارگیل برای کاهش ریزش و خشکی موهای آسیب دیده موثر بود.
در حالی که روغن آفتابگردان و روغن های معدنی دیگر به کاهش ریزش مو کمک شایانی نکردند. این تفاوت در عملکرد می تواند از ترکیب هر یک از این روغن ها با یکدیگر ناشی شود. روغن نارگیل به عنوان تری گلیسیرید اسید لوریک (اسید چرب اصلی)، میل ترکیبی بالایی با پروتئین های مو دارد. به دلیل وزن مولکولی کم و زنجیره خطی مستقیم، قادر به نفوذ به داخل ساقه مو است.
روغن آفتابگردان تری گلیسیرید اسید لینولئیک به علت ساختار حجیم و پیوند دوگانه نفوذ کمتری به فیبر مو داشته است. در نتیجه به قشر میانی مو نمی رسد.
روغن معدنی و روغن آفتابگردان به علت اثر آرایشی روی سطح کوتیکول جذب شده و درخشندگی را افزایش می دهد. متقابلا اصطکاک را در مو کاهش می دهد. به این جهت است که می توانند از آسیب مو جلوگیری می کنند. ارجاع به مطلب «انواع روغن های طبیعی و درمانی برای موی سر»
همچنین در آزمایشی در سال 2005 در خصوص تأثیر حرارت در روغن نارگیل، روغن زیتون، روغن آفتابگردان و روغن های معدنی بر روی مو داشتند. به جز روغن های معدنی، بالا رفتن دما باعث کاهش چسبندگی مویرگی روغن های دیگر روی مو شده است.در نتیجه نفوذ به فیبر مو از طریق ماساژ و مالش ایجاد و یک لایه نازک روی مو باقی می‌ماند.
تأثیر استفاده از روغن ها
لایه‌های ضخیم روغن می‌توانند پوسته‌های خشک و آسیب دیده کوتیکول را پوشانده و نرم کند. در نتیجه ظاهری چرب و سنگین به مو بدهد که زیاد باب میل مصرف کننده نیست. استفاده از روغن هایی که لایه ای نازک روی سطح باقی و جذب فیبر می شوند ترجیح داده می شود.
به طور خلاصه افزایش و کاهش اثر شانه پذیری مو رابطه مستقیم با نرم شدن مو به وسیله روغن ها و کره های مو دارد.
کره های مو در حالت خام به اندازه روغن ها مایع نیستند و به راحتی روی تارهای مو پخش نمی شوند. ولی نسبت به غلظت بالاتر کره ها در مقابل انواع روغن از توانایی بالاتری در افزایش شانه پذیری مو برخوردارند.
در میان انواع روغن مو، روغن های معدنی هیچ تمایلی به جذب در پروتئین های مو ندارند و قادر به انتشار در فیبر نیستند. تاثیر اصلی روغن معدنی قابلیت پخش بهتر آن بر روی سطح مو است که باعث بهبود درخشندگی، شانه پذیری و کاهش مو خوره می شود.
در یک بررسی که سال 2007، پژوهشگر Keis Etal با موضوع تأثیر لایه‌های روغن در نرم کنندگی مو، توانایی روغن‌ها را نسبت به نیروی آبگریزی با هم مقایسه کرد. روغن نارگیل در داخل مو نفوذ می کند ولی روغن معدنی این قابلیت را نداشته و نمی تواند به داخل مو نفوذ کند. ولی هر دو نوع روغن در کاهش جذب آب همسان بودند. به طور کلی روغن هایی که در لایه کوتیکول باقی می‌ماندند مسئول کاهش جذب آب هستند.
روغن آرگان
اکنون روغن آرگان مراکشی به عنوان یک ماده اصلی آرایشی مو قادر به مرطوب نگه داشتن مو و آبگریزی بالا است. روغن آرگان مراکش در حال حاضر گران ترین روغن خوراکی در جهان است.
درخت آرگان (Argania spinosa L. Skeels)، یک درخت بومی در مراکش است. به دلیل علاقه گیاه شناسی و زیست اکولوژیکی قابل توجه ترین گونه درختی در شمال آفریقا بوده است. زیرا این روغن سرشار از توکوفرول ها و پلی فنول ها، آنتی اکسیدان های قوی است.
روغن آرگان از هسته میوه های آرگان استخراج می شود که برای چند روز یا تا چند هفته در معرض نور آفتاب خشک شده اند. مدت زمان خشک شدن میوه بر کیفیت روغن استخراج شده آن تأثیر می گذارد. مقالات علمی بسیاری در مورد روغن مراکشی وجود دارد. برای بیماری‌های مزمن مانند گرفتگی عروق و پسوریازیس به دلیل خواص محافظتی قلبی آن قابل استفاده است. اخیرا در خصوص خواص معجزه آسای این روغن روی مو، بسیاری از کارشناسان هم نظر شده اند.
نفوذ روغن در مو
سرعت نفوذ انواع روغن در الیاف کراتین مو به تراکم پیوند متقاطع مو بستگی دارد. زمانی که موی دکلره می شود پیوند متقابل در کوتیکول های مو کاهش پیدا می کند. در نتیجه سرعت نفوذ روغن بین سلول مو افزایش می‌یابد. به این معنی که موهای دکلره شده با نرم‌کننده‌ها، رنگ‌ها، مواد صاف‌کننده مو سریع‌تر تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
البته باید توجه داشت، نفوذ به نواحی بین سلولی موها می‌تواند منجر به بلند کردن پوسته‌های کوتیکول و آسیب دیدگی مو نیز شود.
روغن ها و کره های در شامپو و نرم کننده اساساً حاوی سورفکتانت های کاتیونی، الکل چرب با زنجیره بلند یا سایر اجزای لیپیدی هستند. همچنین پلیمرهای کاتیونی نیز مورد استفاده قرار می گیرند. به عنوان مثال پلی کواترناریوم-10 یکی از این پلیمرها است. برخی از نمونه هایی که می توانیم در بین مواد تشکیل دهنده شامپوها پیدا کنیم عبارتند از:
- کلرید ستریمونیوم
- کلرید استئارالکونیوم
نمونه هایی از لیپیدها عبارتند از
- ستیل الکل
- استئاریل الکل یا سیلیکون هایی مانند دایمتیکون
ماسک موها و نرم کننده های حاوی مواد غلیظ تر فقط ویسکوزیته بیشتری نسبت به نرم کننده معمولی هستند. به طور کلی این مجموعه در برابر شامپو زدن موها مقاومت می کند و قرار نیست به طور کامل با آب شسته شوند. ارجاع به مطلب «آموزش تهیه و مصرف انواع ماسک مو در خانه»
لوسیون ها یا موس هایی که برای استفاده بیرون حمام هستند روی موهای مرطوب یا موهای خشک طراحی شده اند. این محصولات می بایست بدون آبکشی روی مو باقی بمانند. این محصولات پیوندهای سفت و سختی ایجاد نمی‌کنند. با افزایش نیروهای بین الیافی، یک اثر ضد گره برای تسهیل در شانه‌کردن ایجاد می کنند. این گونه لوسیون ها برای حفظ حالت شادابی مو فرمولاسیون شده اند.
کلام پایانی
به طور کلی سعی شد در خصوص خواص و مزیت های روغن ها توضیحات علمی یکپارچه و معتبری درج گردد. در نهایت استفاده از روغن های طبیعی را مستقیما روی مو توصیه نمی کنیم. زیرا روغن ها در ابتدا باید در کارخانجات فرآوری شوند تا برای مصرف کننده جنبه درمانی و آرایشی داشته باشند. ارجاع به مطلب «روغن های مفید برای درمان خشکی، شکنندگی و زبری مو»
